Het Nederlandse elektriciteitsnet staat bekend om zijn betrouwbaarheid en robuustheid, maar wordt ook geconfronteerd met complexe uitdagingen door de energietransitie. Een van deze uitdagingen is het fenomeen van lussstromen, oftewel circulerende stromen in het hoogspanningsnet. Deze stromen kunnen onverwachte gevolgen hebben voor de stabiliteit van het netwerk en vragen om specifieke oplossingen, waaronder ontheffingen. Maar wat zijn lusstromen precies, en waarom zijn deze ontheffingen nodig?
Wat zijn lusstromen?
Lusstromen ontstaan wanneer er elektrische energie circuleert in het hoogspanningsnet zonder een directe bestemming. In plaats van gericht van producent naar consument te stromen, blijven deze stromen “rondgaan” in het netwerk. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals:
- Geografische ligging: Nederland ligt centraal in Europa en fungeert als een doorvoerland voor elektriciteit tussen landen.
- Onbalans in vraag en aanbod: Verschillen in elektriciteitsprijzen en productiecapaciteit tussen landen zorgen ervoor dat energie soms onbedoeld via omwegen door het net circuleert.
- Toenemende interconnectiviteit: Het koppelen van nationale netten via internationale verbindingen leidt tot meer grensoverschrijdende elektriciteitsstromen.
Waarom zijn lusstromen een probleem?
Hoewel lusstromen op zichzelf niet direct schadelijk zijn, kunnen ze het elektriciteitsnet wel belasten. De belangrijkste problemen zijn:
- Overbelasting van het netwerk: Lusstromen nemen capaciteit in beslag, waardoor er minder ruimte is voor gerichte elektriciteitslevering.
- Hogere verliezen: De energie die circuleert zonder gebruik te worden, veroorzaakt extra warmteverlies in het netwerk.
- Stabiliteitsrisico’s: Een verhoogde stroomdruk kan leiden tot spanningsproblemen of zelfs uitval in extreme gevallen.
De rol van TenneT en de noodzaak van ontheffingen
TenneT, als beheerder van het Nederlandse hoogspanningsnet, heeft de verantwoordelijkheid om het net stabiel en betrouwbaar te houden. Dit betekent dat het ongewenste effecten zoals lusstromen moet minimaliseren. Hier komt de ontheffing in beeld.
In sommige gevallen vraagt de wet om strikte naleving van regels rond energiestromen. Echter, door de aard van lusstromen – die vaak niet direct door één partij te beheersen zijn – is naleving niet altijd mogelijk. TenneT kan in dergelijke situaties een ontheffing aanvragen bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) om tijdelijke oplossingen toe te passen, zoals:
- Het accepteren van een hogere belasting op het net binnen veilige marges.
- Het inzetten van noodmaatregelen, zoals spanningsregulatie of omleiding van stromen.
Deze ontheffingen geven TenneT de flexibiliteit om lusstromen te managen zonder de leveringszekerheid in gevaar te brengen.
