Zonne-energie is een van de pijlers onder de energietransitie. Maar de snelle opmars van zonneparken leidt soms tot onverwachte uitdagingen. Een actueel voorbeeld: de verblinding van piloten bij Schiphol, veroorzaakt door de reflectie van zonnepanelen. Wat betekent dit voor de vliegveiligheid, en is Schiphol uniek in dit probleem? En welke oplossingen zijn er?
Zonnepanelen en verblinding nabij Schiphol: hoe ontstaat het probleem?
Bij Schiphol zijn duizenden zonnepanelen geplaatst langs de A9, dicht bij de aanvliegroutes van de Polderbaan. Op zonnige dagen en bij een bepaalde stand van de zon, zorgt de weerkaatsing van het licht op de panelen voor felle schittering. Piloten raakten hierdoor verblind in een kritische fase van de landing, met als gevolg tijdelijke sluiting van de Polderbaan en juridische stappen tussen luchthaven en parkexploitant.
Oorzaken van zonneverblinding:
- Reflectie van zonlicht: Zonnepanelen zijn, ondanks antireflectiecoatings, meestal glas met een glad oppervlak. Bij een bepaalde zonshoogte kan licht fel reflecteren richting aankomend of vertrekkend vliegverkeer.
- Stand van de panelen: Ligging en oriëntatie bepalen of reflectie richting cockpit plaatsvindt.
- Soort glas: Deeply textured glas reflecteert minder, maar was niet beschikbaar bij de aanleg van het Schiphol-project, waardoor licht reflecterende panelen werden geplaatst.
Is Schiphol uniek? Of komt dit elders ook voor?
Nee, Schiphol staat niet alleen in deze uitdaging. Wereldwijd zijn gevallen bekend waarbij zonnepanelen in de buurt van luchthavens verblinding veroorzaken:
- Andere grote luchthavens als Heathrow (VK) en meerdere Amerikaanse vliegvelden rapporteerden vergelijkbare problemen.
- In de Verenigde Staten verplichtte de Federal Aviation Administration (FAA) tot voor kort een ‘solar glare assessment’ voor nieuwe zonneparken nabij luchthavens, vanwege veiligheidsoverwegingen.
- Internationale studies bevestigen dat de problemen vooral ontstaan als zonnepanelen binnen de invallende luchtwegen worden geplaatst zonder adequate analyse of mitigatiemaatregelen.
Wat zijn de mogelijke oplossingen?
Gelukkig zijn er verschillende manieren om het risico op verblinding door zonnepanelen te beperken:
| Oplossing | Toelichting |
|---|---|
| Gebruik van antireflectiecoating | Speciale coatings verminderen de reflectie van zonlicht. |
| Deeply textured glas toepassen | Panelen met een ruwer oppervlak zorgen voor sterk verminderde schittering. |
| Oriëntatie en plaatsing optimaliseren | Panelen zó plaatsen dat reflectie niet richting aanvliegroutes gaat. |
| Analyse vooraf bij vergunning | Een ‘glare assessment’ als vast onderdeel van elke nieuwe zonneparkvergunning. |
| Vegetatie of barrières rondom | Bewuste landschapsinrichting voorkomt ongewenste reflectiepaden. |
| (Deels) verwijderen/verplaatsen | In extreme gevallen moeten panelen worden verplaatst of verwijderd, zoals bij Schiphol. |
Soms is een combinatie van maatregelen nodig. In het geval van Schiphol heeft de rechter bepaald dat er meer dan 78.000 panelen verwijderd moeten worden om de vliegveiligheid te waarborgen.
Samengevat
De casus bij Schiphol onderstreept de noodzaak voor een integrale aanpak bij de uitrol van grootschalige zonneparken, zeker nabij gevoelige locaties als luchthavens. De juiste balans tussen duurzaamheid en veiligheid is cruciaal. Door vroegtijdige samenwerking tussen zonneparkontwikkelaars, luchtvaartautoriteiten en vergunningverleners kunnen deze risico’s worden verkleind en toekomstige conflicten worden voorkomen.
Wil je meer weten over duurzame energie en regelgeving? Volg onze content voor actuele ontwikkelingen rond energiebeleid en de energietransitie!
