De Hansa fallbackprocedures zijn noodmaatregelen binnen de Europese elektriciteitsmarkt specifiek voor de zogeheten Capacity Calculation Region (CCR) Hansa. Ze worden toegepast wanneer het reguliere, automatische handelsproces — de zogenaamde dag-vooruit markt-koppeling — géén resultaat oplevert. Volgens de Europese CACM-regelgeving (Capacity Allocation and Congestion Management) is het verplicht voor netbeheerders (TSO’s) om heldere en tijdige fallbackprocedures te organiseren, zodat stroomhandel ook bij technische storingen of koppelfouten door kan gaan.
Waarvoor worden de fallbackprocedures gebruikt?
Fallbackprocedures garanderen dat er alsnog capaciteit kan worden toegewezen als de reguliere markt-koppeling faalt. Voorheen gebeurde dit in het Hansa-gebied meestal middels een zogenaamde shadow auction—een expliciete veiling waarbij marktpartijen rechtstreeks bieden op de beschikbare grensoverschrijdende capaciteit. Het doel is concurrentie, transparantie en operationele zekerheid te bevorderen, zodat marktpartijen hun posities kunnen beheren en er een gelijk speelveld blijft, ook bij technische problemen.
Waarom wordt de procedure gewijzigd?
Recent is besloten de fallbackprocedure in de Hansa-regio te wijzigen, omdat ervaring leert dat shadow auctions in de praktijk niet optimaal werken: ze zijn minder efficiënt en robuust gebleken, met mogelijk nadelige gevolgen voor marktdeelnemers. Daarom stellen de TSO’s voor om bij een storing in de dagmarkt de beschikbare capaciteit niet langer te veilen via een shadow auction, maar direct vrij te geven voor handel in het intraday-markttijdvak. Dit sluit aan bij de praktijk op andere interconnectoren en betekent dat, als de dagmarkt faalt, de handel direct doorschuift naar de intraday-markt.
Voorbeelden van situaties waarin fallbackprocedures zijn gebruikt
- Een technisch probleem bij de gedecentraliseerde markt-coupling waardoor op de dagmarkt voor een Hansa-grens niet tot tijdige resultaten kon worden gekomen. In zo’n geval wordt de fallbackprocedure geactiveerd, waarbij grenscapaciteit na annulering van de koppeling beschikbaar wordt gesteld voor de intraday-markt.
- Een storing bij een van de betrokken NEMO’s of TSOs op een Hansa-interconnector waardoor communicatie met het centrale systemen tijdelijk niet mogelijk was. Hierdoor is de capacity allocation naar de fallbackprocedure overgeschakeld.
- Een incident waarbij de berekening van de beschikbare capaciteit (capacity calculation) geen geldige output opleverde, met als gevolg dat de fallbackprocedure de interne shadow auction of directe toewijzing via de intraday-markt activeerde.
Deze voorbeelden zijn representatief voor de reële praktijk, waar de fallbackprocedure een vangnet biedt bij onverwachte technische of organisatorische uitval binnen het Europese elektriciteitshandelsproces.
Hansa is géén afkorting, maar de naam van een specifieke Capacity Calculation Region (CCR) binnen de Europese elektriciteitsmarkt. De term verwijst historisch naar de Hanze, een samenwerking van Noord-Europese handelssteden, en is gekozen als naam voor deze regionale samenwerking van netbeheerders, maar de letters staan niet voor afzonderlijke woorden.
